Wat is een superlicentie en hoe werkt het?
Binnen de Formule 1 wordt er gebruikt gemaakt van zogenaamde superlicenties (FIA Super Licence), een soort rijbewijs voor professionele autocoureurs. Over de superlicentie is vaak veel te doen, maar wat is zo’n licentie nou, hoe werkt het en waarom is het er überhaupt?
Wat is een FIA superlicentie?
De superlicentie, officieel de FIA superlicentie genoemd, is een vergunning die eigenlijk vergelijkbaar is met een ‘gewoon’ autorijbewijs. Daar waar een normaal rijbewijs je toestemming geeft met een auto de weg op te gaan, geeft de superlicentie coureurs toestemming om deel te nemen aan Formule 1 Grands Prix en het F1-kampioenschap. Zonder superlicentie mogen coureurs – hoe goed ze misschien ook zijn – dit simpelweg niet doen. Waarom? Omdat de FIA dan niet zeker weet of de coureur bekwaam genoeg is om veilig en verantwoord deel te nemen aan vrije trainingen, kwalificaties en races.
De voorwaarden voor F1-coureurs
Als (aanstand) Formule 1-coureur moet je niet alleen gigantisch veel talent, een gezonde dosis geluk en financiële steun van familie, sponsoren en/of teams hebben, maar moet je ook voldoen aan strenge eisen en voorwaarden. Dit zijn, sinds 2021, de volgende voorwaarden:
- minstens 18 jaar zijn aan het begin van zijn/haar eerste Formule 1-seizoen;
- in bezit zijn van een ‘International Grade A’ wedstrijdlicentie;
- een geldig rijbewijs (B) hebben;
- een FIA examen over de regels en ‘sporting codes’ met succes afleggen
- minimaal 80% van twee volledig seizoens hebben afgelegd in door FIA goedgekeurde raceseries, waaronder de Formule 2, IndyCar, Formule 3, Formule E, Super Formula en meer;
- minstens 40 punten voor zijn/haar superlicentie behaald hebben in de eerder genoemde raceklasses in de afgelopen drie seizoenen.
Opvallende voorwaarden?
Bovenstaande voorwaarden zullen voor veel oplettende Max Verstappen-fans opvallen. Waarom? Omdat Verstappen in 2015 op een prille leeftijd van 17 jaar en 166 dagen zijn debuut maakte. Daarnaast was de Nederlander nog niet in bezit van een autorijbewijs. Hoe kan het dan dat hij toen toch plaats mocht nemen in een Formule 1-bolide? Dit komt door de FIA, dat in 2021 de regels heeft aangescherpt.
Punten voor de superlicentie
Veel van de voorwaarden om deel te mogen aan de Formule 1 spreken voor zich. Eéntje doet dat echt minder, namelijk: het scoren van minstens 40 punten voor de superlicentie.
Jonge coureurs kunnen op verschillende manieren deze punten scoren, bijvoorbeeld door hoog in het kampioenschap te eindigen binnen bepaalde raceklassen:
| Raceklasse | Punten | 1e | 2e | 3e | 4e | 5e | 6e | 7e | 8e | 9e | 10e |
| Formule 2 | 40 | 40 | 40 | 30 | 20 | 10 | 8 | 6 | 4 | 3 |
| IndyCar Series | 40 | 30 | 20 | 10 | 8 | 6 | 4 | 3 | 2 | 1 |
| Formule 3 | 30 | 25 | 20 | 15 | 12 | 9 | 7 | 5 | 3 | 2 |
| Formule E | 30 | 25 | 20 | 10 | 8 | 6 | 4 | 3 | 2 | 1 |
| W Series | 15 | 12 | 10 | 7 | 5 | 3 | 2 | 1 | 0 | 0 |
Daarnaast zijn er ook andere manieren waarop coureurs punten kunnen halen voor hun superlicentie:
- 1 punt per gereden 100 kilometer tijdens de vrije training gedurende een F1-raceweekend (max. 1 punt per weekend en max. 10 punten in totaal)
- 2 punten voor het afsluiten van een seizoen in eerdergenoemde raceseries zonder strafpunten
- 5 punten voor het winnen van de Grand Prix van Macau
Kan een coureur zijn superlicentie verliezen?
In uitzonderlijke omstandigheden kan de FIA ervoor kiezen om de superlicentie in te trekken of niet te verlengen. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren als een coureur onacceptabel gedrag vertoont op de baan of simpelweg niet in staat is veilig of verantwoord te racen. De superlicentie dient jaarlijks vernieuwd te worden, dus ook dan kan de FIA ervoor kiezen om een coureur geen superlicentie te geven. Dit is vooralsnog nog nooit gebeurd.