Slipstream vs. Dirty air: De onzichtbare strijd in de Formule 1

Het slipstreameffect zorgt ervoor dat coureurs op rechte stukken kunnen profiteren van de auto voor hen. Door in de luchtstroom achter een voorligger te rijden, ondervindt de volger minder luchtweerstand. Dit zorgt niet alleen voor brandstofbesparing maar ook voor hogere snelheden. De luchtstroom werkt als een soort zuigende kracht die de achterliggende auto naar voren trekt.

Waarom slipstreamen zo effectief is

Een slipstream ontstaat wanneer de voorste auto een gat in de lucht slaat. Dit creëert een gebied met lagere luchtdruk, waardoor de achtervolgende auto minder weerstand ervaart.

De voorste auto produceert luchtcirculatie achter zich tijdens het genereren van downforce, wat een gebied met lagere druk achter de auto creëert, legt Jack Chilvers, aerodynamicus bij Williams F1 Racing uit. Als de volgende auto dichtbij genoeg is, kan deze dit effect gebruiken om als het ware in die lagedrukzone te worden ‘getrokken’.

Dit mechanisme is volledig legaal in de Formule 1 en wordt door alle teams strategisch ingezet. Op circuits met lange rechte stukken zoals Monza of Bakoe is dit effect bijzonder sterk. Soms zijn coureurs die vanaf de tweede of derde positie starten zelfs in het voordeel ten opzichte van de polesitter.

De keerzijde: dirty air in bochten

Het probleem ontstaat zodra de auto’s een bocht naderen. De downforce die zo cruciaal is voor grip in bochten, wordt sterk beïnvloed door de luchtkwaliteit.

Een van de grootste dingen die een coureur zal verstoren is de verandering in het ‘gevoel’ van de auto, vertelt Chilvers. Aerodynamisch betekent dit de aerobalans.

De voorste auto verstoort de luchtstroom door alle vleugels en flapjes die neerwaartse druk genereren. Deze verstoorde, turbulente lucht komt terecht op de achterligger. Hierdoor verliest deze auto aerodynamische efficiency en moet de coureur gas terugnemen om niet van de baan te vliegen.

Niet alleen downforce is het probleem

Hoewel veel mensen denken dat het verlies aan downforce het grootste probleem is van dirty air, wijst Chilvers op een ander probleem: oververhitting.

Als coureurs een andere auto volgen, belasten ze componenten zoals de motor en remmen tot het uiterste. Als er minder luchtdruk naar de auto gaat, beïnvloedt dat alle koelsystemen.

Radiators en remkoeling krijgen minder verse lucht, waardoor motoren, remmen en banden oververhit raken. Coureurs moeten daarom afstand houden om hun systemen te managen.

Vooruitblik naar de regelementen van 2026

De Formule 1 onderkent dit probleem al jaren. Ondanks de grondeffect-aerodynamica die in 2022 werd geïntroduceerd, blijft het volgen van auto’s in bochten een uitdaging. Op smallere circuits zoals Monaco is inhalen nog steeds bijzonder moeilijk.

Voor 2026 staan nieuwe regelwijzigingen op de kalender die dit probleem verder moeten aanpakken. De nieuwe generatie auto’s zal nog meer gebruik maken van grondeffect en minder afhankelijk zijn van complexe bovenoppervlak-aerodynamica. De FIA mikt op een aerodynamische filosofie die de turbulente lucht nog effectiever kan managen om het racen te verbeteren.

Het is onvermijdelijk dat de achterliggende auto nog steeds enig effect van de verstoorde lucht zal ervaren, waarschuwt Chilvers. Maar als aerodynamici zullen we altijd proberen te pushen om te zien wat we uit de regels kunnen halen.

DRS (Drag Reduction System) werkt naast slipstream als een aanvullend hulpmiddel om inhalen te vergemakkelijken. Waar slipstream een natuurlijk fenomeen is dat altijd werkt, is DRS een door de FIA gecontroleerd systeem waarbij coureurs hun achtervleugel kunnen openen om nog minder luchtweerstand te hebben.

Of de aankomende regelwijzigingen voor 2026 echt zullen leiden tot meer inhaalacties op de baan, zal in de praktijk moeten blijken. Tot die tijd blijft de onzichtbare strijd tussen slipstream en dirty air een van de meest fascinerende aspecten van de Formule 1.